Door Petra Quaedvlieg – Middenin de crisis, terwijl ze overeind werden gehouden met belastinggeld, waren Europese banken bezig met ‘dividendstrippen’: door aandelen rond te laten cirkelen vroegen bankiers onterecht en deels illegaal dividendbelasting terug. In Duitsland dook dit dossier voor het eerst op. Door onderzoek van journalisten werd het een nationaal schandaal en in 2016 kwam er een groot strafrechtelijk onderzoek. Binnenkort worden daarin de eerste aanklachten verwacht. Volgens schattingen zou Duitsland 30 miljard euro misgelopen zijn aan belastinginkomsten – de grootste belastingroof in de Duitse geschiedenis.
Het Duitse onderzoeksplatform Correctiv was er gaandeweg achter gekomen dat de Duitse journalisten op het topje van de ijsberg waren gestoten. Nu het deksel van de dividendcarrousel was gelicht, bleek het spel gespeeld te worden in tal van Europese landen. Ook Nederland blijkt het slachtoffer van belastingroof door bankiers. De Nederlandse fiscus is mogelijk 152 miljoen kwijt aan dividendstrippen door de Amerikaanse bank Morgan Stanley. Bovendien is de voormalige dochter van de Rabobank, het Zwitserse Sarasin, een belangrijk doelwit van het Duits strafrechtelijk onderzoek. Sarasin, tot 2012 in handen van de Rabobank, was in 2010 en 2011 betrokken bij frauduleuze transacties.
Correctiv nam het initiatief tot een nauwe samenwerking van diverse media in Europa. Inmiddels zijn negentien media uit twaalf verschillende landen in een dossier gedoken van meer dan 180 duizend pagina’s: de Cum-Ex Files. Het dividendstrippen blijkt Europese overheden zeker 55,2 miljard euro te hebben gekost: de grootste belastingroof in de Europese geschiedenis. Bankiers en handelaren gebruikten twee technieken om de belastingdienst te rippen: CumCum en CumEx. Bij CumCum vroegen ze dividendbelasting terug, terwijl ze eigenlijk niet voor teruggave in aanmerking kwamen. Dit is onterecht, maar legaal. Bij CumEx vroegen ze meerdere keren (soms wel tien keer) dividendbelasting terug, terwijl ze die maar één keer mochten krijgen. Dit is illegaal. Mogelijk gaan de praktijken ook vandaag nog gewoon door.
Dit grote, transnationale journalistieke onderzoek laat zien dat er méér Europa nodig is, althans: een Europa met harde afspraken en scherp toezicht op de financiële markten. Alleen op Europees niveau kun je dit enorme onrecht aanpakken: miljarden die worden verkwanseld door gebrek aan democratisch bestuur en die dus niet kunnen worden geïnvesteerd in publieke zaken. Als de kapitaalmarkten niet op Europees niveau worden aangepakt, zal het populisme blijven groeien en zullen niet alleen de Italianen hun eigen begrotingskoers willen bepalen. Europa kan niet langer alleen het Europa van de markt zijn, het moet nu haar sociale gezicht laten zien.
Het onderzoek laat ook zien hoe belangrijk het is geworden dat journalisten Europees samenwerken en informatie uitwisselen. Grote, urgente onderwerpen spelen op het hele continent. Uitbuiting van werknemers door bedrijven die naar mazen in de wetgevingen van diverse landen speuren, is zo’n onderwerp. Ryan Air is een actueel voorbeeld van een bedrijf dat door strengere Europese regelgeving tot de orde geroepen zou kunnen worden. Topman Michael O’Leary – ‘het kan nog goedkoper’ – is het voorbeeld van de ondernemer die we niet meer moeten willen. Hetzelfde geldt voor misbruik van Europese werknemers in de bouw en het vrachtvervoer. En er had in Nederland helemaal geen discussie over de dividendbelasting – ‘het vestigingsklimaat verbeteren’ – hoeven zijn als die belasting gewoon Europees geregeld was.
De ongecontroleerde kapitaalmarkten, de afkalving van de Europese sociaal-democratie en de opkomst van het populisme gaan hand in hand. Het is het resultaat van een vervreemding van grote groepen burgers die zich niet langer vertegenwoordigd voelen. Zoals de grote Nederlandse dichter Lucebert schreef: ‘in deze tijd heeft schoonheid schoonheid haar gezicht verbrand’. Het is de hoogste tijd voor een Europa met een sociaal, menselijk gezicht.
Artikel werd in de Limburger gepubliceerd op 1 november 2018.
Door Petra Quaedvlieg – Middenin de crisis, terwijl ze overeind werden gehouden met belastinggeld, waren Europese banken bezig met ‘dividendstrippen’: door aandelen rond te laten cirkelen vroegen bankiers onterecht en deels illegaal dividendbelasting terug. In Duitsland dook dit dossier voor het eerst op. Door onderzoek van journalisten werd het een nationaal schandaal en in 2016 kwam er een groot strafrechtelijk onderzoek. Binnenkort worden daarin de eerste aanklachten verwacht. Volgens schattingen zou Duitsland 30 miljard euro misgelopen zijn aan belastinginkomsten – de grootste belastingroof in de Duitse geschiedenis.
Het Duitse onderzoeksplatform Correctiv was er gaandeweg achter gekomen dat de Duitse journalisten op het topje van de ijsberg waren gestoten. Nu het deksel van de dividendcarrousel was gelicht, bleek het spel gespeeld te worden in tal van Europese landen. Ook Nederland blijkt het slachtoffer van belastingroof door bankiers. De Nederlandse fiscus is mogelijk 152 miljoen kwijt aan dividendstrippen door de Amerikaanse bank Morgan Stanley. Bovendien is de voormalige dochter van de Rabobank, het Zwitserse Sarasin, een belangrijk doelwit van het Duits strafrechtelijk onderzoek. Sarasin, tot 2012 in handen van de Rabobank, was in 2010 en 2011 betrokken bij frauduleuze transacties.
Correctiv nam het initiatief tot een nauwe samenwerking van diverse media in Europa. Inmiddels zijn negentien media uit twaalf verschillende landen in een dossier gedoken van meer dan 180 duizend pagina’s: de Cum-Ex Files. Het dividendstrippen blijkt Europese overheden zeker 55,2 miljard euro te hebben gekost: de grootste belastingroof in de Europese geschiedenis. Bankiers en handelaren gebruikten twee technieken om de belastingdienst te rippen: CumCum en CumEx. Bij CumCum vroegen ze dividendbelasting terug, terwijl ze eigenlijk niet voor teruggave in aanmerking kwamen. Dit is onterecht, maar legaal. Bij CumEx vroegen ze meerdere keren (soms wel tien keer) dividendbelasting terug, terwijl ze die maar één keer mochten krijgen. Dit is illegaal. Mogelijk gaan de praktijken ook vandaag nog gewoon door.
Dit grote, transnationale journalistieke onderzoek laat zien dat er méér Europa nodig is, althans: een Europa met harde afspraken en scherp toezicht op de financiële markten. Alleen op Europees niveau kun je dit enorme onrecht aanpakken: miljarden die worden verkwanseld door gebrek aan democratisch bestuur en die dus niet kunnen worden geïnvesteerd in publieke zaken. Als de kapitaalmarkten niet op Europees niveau worden aangepakt, zal het populisme blijven groeien en zullen niet alleen de Italianen hun eigen begrotingskoers willen bepalen. Europa kan niet langer alleen het Europa van de markt zijn, het moet nu haar sociale gezicht laten zien.
Het onderzoek laat ook zien hoe belangrijk het is geworden dat journalisten Europees samenwerken en informatie uitwisselen. Grote, urgente onderwerpen spelen op het hele continent. Uitbuiting van werknemers door bedrijven die naar mazen in de wetgevingen van diverse landen speuren, is zo’n onderwerp. Ryan Air is een actueel voorbeeld van een bedrijf dat door strengere Europese regelgeving tot de orde geroepen zou kunnen worden. Topman Michael O’Leary – ‘het kan nog goedkoper’ – is het voorbeeld van de ondernemer die we niet meer moeten willen. Hetzelfde geldt voor misbruik van Europese werknemers in de bouw en het vrachtvervoer. En er had in Nederland helemaal geen discussie over de dividendbelasting – ‘het vestigingsklimaat verbeteren’ – hoeven zijn als die belasting gewoon Europees geregeld was.
De ongecontroleerde kapitaalmarkten, de afkalving van de Europese sociaal-democratie en de opkomst van het populisme gaan hand in hand. Het is het resultaat van een vervreemding van grote groepen burgers die zich niet langer vertegenwoordigd voelen. Zoals de grote Nederlandse dichter Lucebert schreef: ‘in deze tijd heeft schoonheid schoonheid haar gezicht verbrand’. Het is de hoogste tijd voor een Europa met een sociaal, menselijk gezicht.
Artikel werd in de Limburger gepubliceerd op 1 november 2018.