OPINIE:
Zonder radicalen geen vooruitgang

Door Petra Quaedvlieg – ‘In de wij-samenleving is voor iedereen plaats, ook voor mensen met hele radicale opvattingen over de samenleving. Want juist zij kunnen sommige veranderingen bespoedigen. Als er geen radicale opvattingen waren geweest, dan waren we nu niet waar we nu staan.’

Een uitspraak van een vrijzinnige columnist die politici bij de les wil houden? Nee, van de burgemeester van Rotterdam, Ahmed Aboutaleb. Zie ik het goed, of is Aboutaleb, een moslim, momenteel de meest interessante leider in ons land? Met stijgende verwondering keek ik naar Aboutaleb in ‘De wij-samenleving’, een aflevering van het tv-programma Tegenlicht van de VPRO. Daarin werd geschetst hoe Aboutaleb omgaat met de gespannen verhoudingen in de Rotterdamse gemeenteraad en in de stad.

Enerzijds heb je er de ‘Leefbaren’, die zeggen voor de ‘gewone’ Rotterdammers op te komen die zich in hun eigen wijk niet meer thuisvoelen. Anderzijds is er Nida, een nieuwe, door de islam geïnspireerde partij die consequent spreekt over Rotterdammers als het gaat over mensen met een Turkse of Marokkaanse achtergrond – uit verzet tegen het aanpakken van problemen langs etnische lijnen. Bovendien: meer dan de helft van alle Rotterdammers heeft een niet-westerse afkomst.

In de gemeenteraad gaat het er fel aan toe; Aboutaleb blijft kalm en luistert. Hij besloot na de terreuraanslagen in Parijs consequent te spreken van de ‘wij-samenleving’: burgers mogen alle mogelijke opvattingen hebben, maar moeten wel de dialoog aangaan. Het bediscussiëren van radicaal verschillende opvattingen heeft Aboutaleb tot inzet van zijn beleid gemaakt. Hij organiseert geregeld bijeenkomsten waar mensen hun zorgen kunnen uiten en waar iemand niet bij voorbaat de mond wordt gesnoerd door hem weg te zetten als racist, populist of fundamentalist. ‘Het mot eruit, anders krijg ik een maagzweer,’ aldus een oudere Rotterdamse Leefbaar-stemmer.

Zoals de ‘Leefbaren’ in 2002 massaal de PvdA verlieten, zo hebben nu de ‘allochtonen’ van Nida de PvdA de rug toegekeerd. ‘We laten ons niet meer als stemvee gebruiken,’ aldus een Nida-stemmer. Partijleider Nourdin El Ouali vertrok zelf bij Groen Links, omdat hij zich niet meer gehoord voelde door de gevestigde linkse partijen. Hij vindt dat links een gematigd-rechts verhaal brengt en te weinig hardop zegt dat migranten een verrijking voor de samenleving zijn.

Nida heeft inmiddels twee zetels, maar ziet zichzelf anders dan DENK als een partij met een verbindende agenda. De Leefbaren, op hun beurt, wensen zich te onderscheiden van de PVV, die ze veel te extreem vinden. Met succes, want anders dan de PVV is het Leefbaar Rotterdam gelukt om een echte bestuurderspartij te worden.

Waarom vertel ik dit allemaal in een Limburgse krant? Omdat ik vind dat de circa twintig procent Limburgse kiezers die op de PVV stemden niet simpelweg kunnen worden weggezet als racisten en extremisten, maar moeten worden bevraagd naar wat hen zorgen baart. De PVV-stemmer is here to stay. Omdat hij een radicaal tegengeluid wil laten horen, dat blijft zolang hij zich niet gehoord voelt. Net zoals de mannen van DENK hun radicale opvattingen als tegengeluid in de Kamer zullen laten klinken. In Roermond, de woonplaats van mede-oprichter Selçuk Öztürk, kreeg Denk 4,1 procent van de stemmen, terwijl de PvdA daar op 4,0 bleef steken.

Net zoals Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren het dierenwelzijn en de vleesconsumptie op de agenda kreeg door een radicaal volgehouden eigen visie, zo zullen nieuwe radicale partijen de gevestigde politiek dwingen tot nadenken over onderwerpen die hen zelf in hun bubbel niet treffen. Ik hoop dat voldoende PVV kandidaten zich zullen melden voor de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar. Of voor een nieuwe partij – Leefbaar Limburg? Zonder radicalen geen verandering.